Kiedy już zdecydujemy się na samodzielną budowę kolumn stajemy przed problemem zaprojektowania zwrotnicy, w praktyce są dwa wyjścia albo skopiować gotowy projekt, albo zmontować zestaw pomiarowy i zacząć mierzyć samemu. To drugie wyjście jest oczywiście lepsze, ale nie każdy jest sobie w stanie poradzić na samym początku ze zlutowaniem preampa do mikrofonu i jiga, a zwrotnice w pająku zlutować pewnie potrafi większość. Pewnym rozwiązaniem jest dla wszystkich, początkujących, leniwych bądź niemających zbyt wiele czasu jest jeszcze jedna alternatywa – program Boxsim. Operuje na charakterystykach producenta, wiec wyniki można uznać za wystarczająco dokładne. Jest jednak kilka ograniczeń:
Na pierwsze niewiele można zaradzić, wprawdzie można ręcznie zdefiniować własny przetwornik, ale to bardzo dużo roboty, można też importować pliki frs i zma, ale jeszcze nie sprawdzałem tej możliwości. Jeśli chodzi o ograniczenie językowe to w tym tutorialu postaram się wszystko szczegółowo wyjaśnić.
Więc zaczynamy. Program można pobrać stąd: http://boxsim.de/download/Boxsim097.zip
Dodatkowo tu są najnowsze dane głośników: http://www.visaton.de/vb/showthread.php?s=&threadid=10240
Program, nie wymaga instalacji, wystarczy go rozpakować. Nowe charakterystyki kopiujemy do katalogu programu. Dla zwolenników linuxa dodam, że program działa pod wine bez żadnych problemów (podobnie jak Speaker Workshop i w zasadzie Winisd).
Projektowanie kolumny w Boxsim-ie można podzielić na kilka etapów:
Dokąd nie wykonamy wszystkich trzech wyżej opisanych punktów, program po chwili obliczeń, wyświetli na dole okna czerwony pasek z napisem Berechnung fehlerhaft. Klick hier fur Fehlerliste – co znaczy tyle, że obliczenia zakończyły się niepomyślnie oraz, że możemy kliknąć na pasku żeby zobaczyć listę błędów. Na razie się tym nie martwmy, bo nie ma w tym nic dziwnego, w końcu nie wybraliśmy jeszcze przetworników ani nie zaprojektowaliśmy zwrotnicy. Teraz wczytujemy dane głośników, służy do tego pozycja w menu Chassis&Einbau -> Chassis 1, Chassis 2 itd. w zależności od tego ilu drożna jest nasz konstrukcja. Dla każdego przetwornika postępujemy podobnie, po kliknięciu na Chassis XX pojawi się okno Chassis xx, Einbau und Schwallwand editieren. W zakładce Chassisdaten naciskamy przycisk Chassis laden aus datei i wybieramy z listy plików dane odpowiedniego przetwornika.
Po chwili zobaczymy wszystkie dane głośnika włącznie z danymi z wykresów impedancji i charakterystyki częstotliwościowej, w tej zakładce już nic nie zmieniamy i przechodzimy do następnej – Chassis & Impedanz – tutaj wybieramy typ obudowy (Geschlossene Box – zamknięta, Bassreflex-Box – br itd..) oraz jej objętość i ewentualnie strojenie oraz obfitość wytłumienia w różnych miejscach obudowy, czyli z tyłu (Bedämpfung des ruckvartiges Volumens), zaraz za głośnikiem (Bedämpfung nahe), oraz kanału b-r (Bedämpfung reflex kanal), odpowiednio: keine Wolle(brak wytłumienia), locker gefullt (luźno wytłumione) i stark gestopft (czyli mocne tłumienie). W zakładce Schwallwand und Position możemy (opcjonalnie) podać dokładne wymiary obudowy. Zakładka weitere Daten zawiera resztę parametrów przetwornika, standardowo wczytanych z pliku, po wyborze przetwornika.
Następnym etapem jest wprowadzenie elementów zwrotnicy. Służy do tego pozycja menu Verstärker 1 -> Weiche editieren... (dla więcej niż jednego wzmacniacza odpowiednio Verstärker 2, 3 itd.) . Zobaczymy okno z prostokątnymi polami oraz węzłami. Klikając prawym przyciskiem myszy w prostokątnym polu, możemy umieścić w nim jeden element zwrotnicy, odpowiednio:
keine Verbindung – brak połączenia (możemy użyć tej opcji, aby skasować jakiś element),
Draht – zwora,
Widerstand – rezystor (po zaznaczeniu podajemy wartość),
Kondensator – wiadomo,
Spule – cewka (podajemy indukcyjność i opór),
Lautsprecherchassis – głośnik (po zaznaczeniu możemy wybrać jeden z wcześniej wczytanych do projektu),
Verstärkerausgang (wyjście końcowki mocy, czyli w praktyce terminal w kolumnie).
Jeśli wszystko wprowadzimy prawidłowo, po chwili, w zależności od szybkości naszego kompa, zobaczymy wykresy (F-Gang/Imped – cha-ka częst. i impedancji, Phasegang – cha-ka fazowa, max. Pegel – natężenie maksymalne, F-Gang Richtungen – cha-ki częst. pod różnymi kątami, Chassis – cha-ki częst. i impedancji poszczególnych przetworników przed i za filtrem, Weiche/Filter – cha-ki częst. samych filtrów).
Istnieje możliwość symulacji wpływu aktywnych filtrów – menu Verstärker XX -> Aktive Filter, odpowiednio Hochpass to górnoprzepustowy i Tiefpass – dolno. Tak utworzonego filtru nie trzeba już w żaden sposób dodawać, dodanie wyjścia wzmacniacza w menu Verstärker XX - > Weiche editor automatycznie dodaje filtr. Czyli jeśli chcemy np. symulować suba z aktywnym filtrem, definiujemy odpowiedni filtr, a w Weichen Editor... umieszczamy głośnik połączony z wyjściem wzmacniacza.
Jeśli wszystko zrobiliśmy prawidłowo, zobaczymy wykresy i napis w pasku na dole głównego okna: Berechnung war erfolgreich.
- do programu dostarczone są tylko charakterystyki głośników firmy Visaton,
- program jest po niemiecku
Na pierwsze niewiele można zaradzić, wprawdzie można ręcznie zdefiniować własny przetwornik, ale to bardzo dużo roboty, można też importować pliki frs i zma, ale jeszcze nie sprawdzałem tej możliwości. Jeśli chodzi o ograniczenie językowe to w tym tutorialu postaram się wszystko szczegółowo wyjaśnić.
Więc zaczynamy. Program można pobrać stąd: http://boxsim.de/download/Boxsim097.zip
Dodatkowo tu są najnowsze dane głośników: http://www.visaton.de/vb/showthread.php?s=&threadid=10240
Program, nie wymaga instalacji, wystarczy go rozpakować. Nowe charakterystyki kopiujemy do katalogu programu. Dla zwolenników linuxa dodam, że program działa pod wine bez żadnych problemów (podobnie jak Speaker Workshop i w zasadzie Winisd).
Projektowanie kolumny w Boxsim-ie można podzielić na kilka etapów:
- Ustalenie liczby przetworników i wzmacniaczy (więcej niż jeden jeśli zwrotnica będzie aktywna).
- Wybór przetworników, typu obudowy, tłumienia oraz opcjonalnie położenia głośników w obudowie.
- Zamodelowanie zwrotnicy w edytorze graficznym oraz ewentualnie parametrów filtrów aktywnych przed każdym ze wzmacniaczy.
Dokąd nie wykonamy wszystkich trzech wyżej opisanych punktów, program po chwili obliczeń, wyświetli na dole okna czerwony pasek z napisem Berechnung fehlerhaft. Klick hier fur Fehlerliste – co znaczy tyle, że obliczenia zakończyły się niepomyślnie oraz, że możemy kliknąć na pasku żeby zobaczyć listę błędów. Na razie się tym nie martwmy, bo nie ma w tym nic dziwnego, w końcu nie wybraliśmy jeszcze przetworników ani nie zaprojektowaliśmy zwrotnicy. Teraz wczytujemy dane głośników, służy do tego pozycja w menu Chassis&Einbau -> Chassis 1, Chassis 2 itd. w zależności od tego ilu drożna jest nasz konstrukcja. Dla każdego przetwornika postępujemy podobnie, po kliknięciu na Chassis XX pojawi się okno Chassis xx, Einbau und Schwallwand editieren. W zakładce Chassisdaten naciskamy przycisk Chassis laden aus datei i wybieramy z listy plików dane odpowiedniego przetwornika.
Po chwili zobaczymy wszystkie dane głośnika włącznie z danymi z wykresów impedancji i charakterystyki częstotliwościowej, w tej zakładce już nic nie zmieniamy i przechodzimy do następnej – Chassis & Impedanz – tutaj wybieramy typ obudowy (Geschlossene Box – zamknięta, Bassreflex-Box – br itd..) oraz jej objętość i ewentualnie strojenie oraz obfitość wytłumienia w różnych miejscach obudowy, czyli z tyłu (Bedämpfung des ruckvartiges Volumens), zaraz za głośnikiem (Bedämpfung nahe), oraz kanału b-r (Bedämpfung reflex kanal), odpowiednio: keine Wolle(brak wytłumienia), locker gefullt (luźno wytłumione) i stark gestopft (czyli mocne tłumienie). W zakładce Schwallwand und Position możemy (opcjonalnie) podać dokładne wymiary obudowy. Zakładka weitere Daten zawiera resztę parametrów przetwornika, standardowo wczytanych z pliku, po wyborze przetwornika.
Następnym etapem jest wprowadzenie elementów zwrotnicy. Służy do tego pozycja menu Verstärker 1 -> Weiche editieren... (dla więcej niż jednego wzmacniacza odpowiednio Verstärker 2, 3 itd.) . Zobaczymy okno z prostokątnymi polami oraz węzłami. Klikając prawym przyciskiem myszy w prostokątnym polu, możemy umieścić w nim jeden element zwrotnicy, odpowiednio:
keine Verbindung – brak połączenia (możemy użyć tej opcji, aby skasować jakiś element),
Draht – zwora,
Widerstand – rezystor (po zaznaczeniu podajemy wartość),
Kondensator – wiadomo,
Spule – cewka (podajemy indukcyjność i opór),
Lautsprecherchassis – głośnik (po zaznaczeniu możemy wybrać jeden z wcześniej wczytanych do projektu),
Verstärkerausgang (wyjście końcowki mocy, czyli w praktyce terminal w kolumnie).
Jeśli wszystko wprowadzimy prawidłowo, po chwili, w zależności od szybkości naszego kompa, zobaczymy wykresy (F-Gang/Imped – cha-ka częst. i impedancji, Phasegang – cha-ka fazowa, max. Pegel – natężenie maksymalne, F-Gang Richtungen – cha-ki częst. pod różnymi kątami, Chassis – cha-ki częst. i impedancji poszczególnych przetworników przed i za filtrem, Weiche/Filter – cha-ki częst. samych filtrów).
Istnieje możliwość symulacji wpływu aktywnych filtrów – menu Verstärker XX -> Aktive Filter, odpowiednio Hochpass to górnoprzepustowy i Tiefpass – dolno. Tak utworzonego filtru nie trzeba już w żaden sposób dodawać, dodanie wyjścia wzmacniacza w menu Verstärker XX - > Weiche editor automatycznie dodaje filtr. Czyli jeśli chcemy np. symulować suba z aktywnym filtrem, definiujemy odpowiedni filtr, a w Weichen Editor... umieszczamy głośnik połączony z wyjściem wzmacniacza.
Jeśli wszystko zrobiliśmy prawidłowo, zobaczymy wykresy i napis w pasku na dole głównego okna: Berechnung war erfolgreich.
mkul (2006)
