Sponsorem projektu jest kolega valiant dla którego powstał ten projekt. Projekt był realizowany z założeniem iż zostanie on udostępniony dla forumowiczów co też niniejszym czynię.
Wstęp
FOX 2.5 to niewielkie kolumny podłogowe w układzie 2.5 drożnym oparte o dwa aluminiowe 17cm głośniki nisko-średnio tonowe i tekstylny głośnik wysokotonowy, wszystkie marki SB Acoustics. Kolumny przewidziane do pomieszczeń małej i średniej wielkości. Ze względu na założone maksymalne uproszczenie, projekt jest idealny dla początkujących DIYowców.
Dane techniczne:
Układ 2.5 drożny
Efektywność 87dB / 2.8V
Impedancja 4 ohm
Pasmo (-3dB) 45Hz-25kHz
Spadek (-6dB) 36Hz
Moc 100W
Wymiary 105x32x19cm
Przetworniki
Za niski i średni zakres pasma odpowiedzialny jest głośnik SB 17NBAC35-8 (górny) , drugi taki sam głośnik (poniżej) wspomaga zakres basu i niskiej średnicy. Oba przetworniki pracują we wspólnej w obudowie bass reflex o objętości 39L.
SB 17NBAC35-8, jak cała seria anodyzowanych na czarno aluminiowych przetworników, to nowość w ofercie SB Acoustics. Cechą charakterystyczną tego głośnika są bardzo dobre parametry zniekształceń harmonicznych, świetne, wyrównane pasmo oraz niezbyt silnie zaznaczony break-up membrany co ułatwia konstrukcję filtrów. To świetny przetwornik za naprawdę niewielkie pieniądze. Poniżej pomiary ww głośnika.
Użyty przetwornik wysokotonowy to SB29SDAC-C000-4. Wyróżnikiem tego przetwornika na tle innych z podobnego segmentu cenowego, jest solidny aluminiowy front. Przetwornik ten to jest 29mm kopułka o sporej powierzchni membrany, niskim rezonansie (dzięki zastosowaniu komory), niezłym liniowym skoku membrany. To wszystko daje całkiem dobre predyspozycje do układów 2 drożnych gdzie wymagane są często niskie podziały. Głośnik obrze wypada w pomiarach, jednak warto mieć na uwadze, że poniżej ok 1,7kHz bardzo mocno rosną zniekształcenia z tytułu 2 harmonicznej, na szczęście to ta mniej groźna harmoniczna ;-).
Obudowa
Obudowa została stworzona jako absolutne minimum wielkości. Ma wymiary 190mm szerokości, 1050mm wysokości i 318mm głębokości, nie ma w niej zbędnych rzeczy, nadmiarowych pustych komór czy przesadnie grubej płyty użytej do budowy. W wyglądzie to co pierwsze rzuca się w oczy to asymetryczne umieszczenie tweetera w celu poprawienia jego charakterystyk częstotliwościowych w wyniku zminimalizowania szkodliwego zjawiska dyfrakcji. Z mniej standardowych rozwiązań to warto za tweeterem wykonać dodatkową komorę zamykającą go od tyłu aby odizolować / uszczelnić go od głównej komory kolumny. Nic wielkiego, wystarczy zamknąć otwór pod głośnik, który z powodzeniem schowa się w całości w podwójnej grubości froncie, kawałkiem płyty HDF.
Obudowa ma bardzo prostą konstrukcję, to prostopadłościan wykonany w całości z płyty grubości 18/19mm, która to jest chyba najpopularniejszym pod względem dostępności materiałem. Najlepiej wykonać ją z płyty MDF. Obudowa posiada kilka wieńców wzmacniających co czyni ją wystarczająco sztywną. 4 ściany obudowy zostały dodatkowo pokryte płytą HDF 3mm w celu ukrycia łączeń (rysunek).
W konstrukcji obudowy przyjęta została zasada iż między boki wklejane są pozostałe ściany (front, tył, góra i spód) a następnie na te ścianki naklejamy HDF maskujący łączenia i zapobiegający efektowi klawiszowania forniru. Taka metoda jest nieco trudniejsza patrząc od strony konstrukcji ściany frontowej, natomiast pochłania mniej materiału przy oklejaniu HDFem i w sumie jest o tyle prościej, ze oklejamy mniejsze powierzchnie (mniejszy problem z dociskiem).
Główna komora obudowy ma objętość ~39L co jest wielkością wystarczającą do uzyskania odpowiednich osiągów basowych dwóch przetworników SB17NBAC. Program symulacyjny sugeruje znacznie większą obudowę, która daje jednocześnie dużo niższy bas. Jeżeli ktoś ma potrzebę osiągania niższych częstotliwości to może oczywiście zwiększyć nieco obudowę ale trzeba się liczyć ze spowolnieniem basu. Aby zwiększyć objętość obudowy najprościej jest ją pogłębić. Przy powieszaniu obudowy nie przekraczałbym 50L, strojenie może pozostać na tym samym poziomie co będzie wymagało skrócenia portu bas reflex do odpowiedniej długości. W zaproponowanej aplikacji, po wygrzaniu głośników bas jest sztywny i zwarty, taki jak powinien być. Komora jest strojona standardowym tunelem firmy Polink o wymiarach 68x160mm na częstotliwość ok 35Hz.
Taka konstrukcja obudowy jest oczywiście propozycją którą można modyfikować we własnym zakresie. Sposobów składania obudowy jest kilka i każdy z nich może być dobry.
Wytłumienie
Podstawowym materiałem tłumiącym jest filc położony na wszystkich ściankach. Należy użyć filtru o grubości 5-12mm. Można użyć popularnego filcu stosowanego w car audio. Drugą warstwa materiału tłumiącego powinna być mata poliestrowa o grubości 30mm lub mata z wełny owczej. Matę umieszczamy grubo na dolnej oraz górnej ściance (2 warstwy) oraz na tylnej ściance bezpośrednio za głośnikami. Komora z tunelem bas reflex wytłumiona jest tylko filcem.
Zwrotnica i pomiary
Zwrotnica nie jest zbyt prosta ale jednocześnie najprostsza przy zachowaniu idealnego zgrania fazowego głośników. Filtry 3 rzędu z pułapką rezonansową dla aluminiowego głośnika nisko-średnio tonowego to rozwiązanie moim zdaniem najlepsze z możliwych, wielokrotnie przeze mnie sprawdzone i aplikowane w różnych projektach. Do takiego filtru przy prostym froncie obudowy najlepiej pasował również 3 rząd filtracji tweetera.
Filtr głośnika "basowego" czyli te dodatkowe 0.5 drogi nie został ustawiony na zbyt niską częstotliwość podziału , z kilku względów. Po pierwsze wystarczy rzucić okiem na pasmo, przy niższym podziale zwyczajnie nastąpiłby efekt wycofania zakresu niskiej średnicy co niekorzystnie wpływa na brzmienie. Po drugie zbyt nisko podział powodowałby problemy w zakresie basu. Przy niskim podziale mielibyśmy do czynienia z bardzo dużą wartością indukcyjności filtru co w połączeniu z pikiem impedancji głośnika, powodowałoby nadmierne uwypuklanie zakresu około 100Hz. Na pomiarach poniżej już widać pewną, nieznaczną tendencję do podniesienia tego zakresu ale dzięki relatywnie niedużej indukcyjności, jej poziom jest jeszcze akceptowalny. Przy więszych wartościach mielibyśmy do czynienia z podbiciem rzędu 2-3dB co niekoniecznie byłoby efektem pożądanym. Niwelacja tego zjawiska wymagałaby dodania obwodu RLC linearyzującego przebieg impedancji głośnika co wiązałoby się ze znacznym zwiększeniem kosztu zwrotnicy.
Lista elementów
L1 0,270mH 0,330Ω dr.0,80mm
L2 1,000mH 0,285Ω dr.1,40mm
L3 0,250mH 0,140Ω dr.1,40mm
L4,L6 0,150mH 0,490Ω dr.0,50mm
L5 3,000mH 0,23Ω dr.1,40mm
C1 5,60µF Jantzen Cross-cap
C2 12,00µF Jantzen Cross-cap
C3 10,00µF Jantzen Cross-cap
C4,C6 3,30µF Jantzen Cross-cap
C5 33,00µF Jantzen Audio Premium ELKO
R1 4,70Ω 5W 5% MOX
R2 0,68Ω 5W 5% MOX
R3,R5 1,00Ω 5W 5% MOX
R4 10,00Ω 5W 5% MOX
Na koniec kilka słów o brzmieniu, te jest zaskakująco dobre. Mimo iż to nie są najdroższe przetworniki z oferty SBA, niewiele ustępują dużo drożnym modelom Satori. Dźwięk jest bardzo lekki, szybki i dokładny. Jest dość dużo powietrza oraz detaliczności. Sama barwa jest bardzo neutralna i to w sumie jest bardzo dobra cecha. Nie ma tu podbarwiania i tworzenia nieprawdziwego, "lepszego" brzmienia. Jest czysto, neutralnie swobodnie. Myślę że największą robotę robią tu aluminiowe SB17. W wysokich tonach czuć lekkie maskowanie detali nieco spokojniejszą, bardziej pastelową grę aniżeli w modelach Satori ale jest to różnica na tyle mała iż całkowicie usprawiedliwiona ponad 3x niższą ceną przetwornika.
Projekt FOX 2.5 można nabyć u nas w formie zestawu DIY, opis, cena i zawartość zestawu na naszej stronie http://yb-audio.pl/diy/ . Cena zestawu to wartość elementów wchodzących w jego skład, nic ponadto. Sam projekt projekt jest darmowy, więc jak ktoś chce to może u nas zamówić, może kupić gdzie indziej. W niedługim czasie powstaną również dedykowane PCB do montażu zwrotnicy, obecne które mam są zbyt nadmiarowe.
Wstęp
FOX 2.5 to niewielkie kolumny podłogowe w układzie 2.5 drożnym oparte o dwa aluminiowe 17cm głośniki nisko-średnio tonowe i tekstylny głośnik wysokotonowy, wszystkie marki SB Acoustics. Kolumny przewidziane do pomieszczeń małej i średniej wielkości. Ze względu na założone maksymalne uproszczenie, projekt jest idealny dla początkujących DIYowców.
Dane techniczne:
Układ 2.5 drożny
Efektywność 87dB / 2.8V
Impedancja 4 ohm
Pasmo (-3dB) 45Hz-25kHz
Spadek (-6dB) 36Hz
Moc 100W
Wymiary 105x32x19cm
Przetworniki
Za niski i średni zakres pasma odpowiedzialny jest głośnik SB 17NBAC35-8 (górny) , drugi taki sam głośnik (poniżej) wspomaga zakres basu i niskiej średnicy. Oba przetworniki pracują we wspólnej w obudowie bass reflex o objętości 39L.
SB 17NBAC35-8, jak cała seria anodyzowanych na czarno aluminiowych przetworników, to nowość w ofercie SB Acoustics. Cechą charakterystyczną tego głośnika są bardzo dobre parametry zniekształceń harmonicznych, świetne, wyrównane pasmo oraz niezbyt silnie zaznaczony break-up membrany co ułatwia konstrukcję filtrów. To świetny przetwornik za naprawdę niewielkie pieniądze. Poniżej pomiary ww głośnika.
Użyty przetwornik wysokotonowy to SB29SDAC-C000-4. Wyróżnikiem tego przetwornika na tle innych z podobnego segmentu cenowego, jest solidny aluminiowy front. Przetwornik ten to jest 29mm kopułka o sporej powierzchni membrany, niskim rezonansie (dzięki zastosowaniu komory), niezłym liniowym skoku membrany. To wszystko daje całkiem dobre predyspozycje do układów 2 drożnych gdzie wymagane są często niskie podziały. Głośnik obrze wypada w pomiarach, jednak warto mieć na uwadze, że poniżej ok 1,7kHz bardzo mocno rosną zniekształcenia z tytułu 2 harmonicznej, na szczęście to ta mniej groźna harmoniczna ;-).
Obudowa
Obudowa została stworzona jako absolutne minimum wielkości. Ma wymiary 190mm szerokości, 1050mm wysokości i 318mm głębokości, nie ma w niej zbędnych rzeczy, nadmiarowych pustych komór czy przesadnie grubej płyty użytej do budowy. W wyglądzie to co pierwsze rzuca się w oczy to asymetryczne umieszczenie tweetera w celu poprawienia jego charakterystyk częstotliwościowych w wyniku zminimalizowania szkodliwego zjawiska dyfrakcji. Z mniej standardowych rozwiązań to warto za tweeterem wykonać dodatkową komorę zamykającą go od tyłu aby odizolować / uszczelnić go od głównej komory kolumny. Nic wielkiego, wystarczy zamknąć otwór pod głośnik, który z powodzeniem schowa się w całości w podwójnej grubości froncie, kawałkiem płyty HDF.
Obudowa ma bardzo prostą konstrukcję, to prostopadłościan wykonany w całości z płyty grubości 18/19mm, która to jest chyba najpopularniejszym pod względem dostępności materiałem. Najlepiej wykonać ją z płyty MDF. Obudowa posiada kilka wieńców wzmacniających co czyni ją wystarczająco sztywną. 4 ściany obudowy zostały dodatkowo pokryte płytą HDF 3mm w celu ukrycia łączeń (rysunek).
W konstrukcji obudowy przyjęta została zasada iż między boki wklejane są pozostałe ściany (front, tył, góra i spód) a następnie na te ścianki naklejamy HDF maskujący łączenia i zapobiegający efektowi klawiszowania forniru. Taka metoda jest nieco trudniejsza patrząc od strony konstrukcji ściany frontowej, natomiast pochłania mniej materiału przy oklejaniu HDFem i w sumie jest o tyle prościej, ze oklejamy mniejsze powierzchnie (mniejszy problem z dociskiem).
Główna komora obudowy ma objętość ~39L co jest wielkością wystarczającą do uzyskania odpowiednich osiągów basowych dwóch przetworników SB17NBAC. Program symulacyjny sugeruje znacznie większą obudowę, która daje jednocześnie dużo niższy bas. Jeżeli ktoś ma potrzebę osiągania niższych częstotliwości to może oczywiście zwiększyć nieco obudowę ale trzeba się liczyć ze spowolnieniem basu. Aby zwiększyć objętość obudowy najprościej jest ją pogłębić. Przy powieszaniu obudowy nie przekraczałbym 50L, strojenie może pozostać na tym samym poziomie co będzie wymagało skrócenia portu bas reflex do odpowiedniej długości. W zaproponowanej aplikacji, po wygrzaniu głośników bas jest sztywny i zwarty, taki jak powinien być. Komora jest strojona standardowym tunelem firmy Polink o wymiarach 68x160mm na częstotliwość ok 35Hz.
Taka konstrukcja obudowy jest oczywiście propozycją którą można modyfikować we własnym zakresie. Sposobów składania obudowy jest kilka i każdy z nich może być dobry.
Wytłumienie
Podstawowym materiałem tłumiącym jest filc położony na wszystkich ściankach. Należy użyć filtru o grubości 5-12mm. Można użyć popularnego filcu stosowanego w car audio. Drugą warstwa materiału tłumiącego powinna być mata poliestrowa o grubości 30mm lub mata z wełny owczej. Matę umieszczamy grubo na dolnej oraz górnej ściance (2 warstwy) oraz na tylnej ściance bezpośrednio za głośnikami. Komora z tunelem bas reflex wytłumiona jest tylko filcem.
Zwrotnica i pomiary
Zwrotnica nie jest zbyt prosta ale jednocześnie najprostsza przy zachowaniu idealnego zgrania fazowego głośników. Filtry 3 rzędu z pułapką rezonansową dla aluminiowego głośnika nisko-średnio tonowego to rozwiązanie moim zdaniem najlepsze z możliwych, wielokrotnie przeze mnie sprawdzone i aplikowane w różnych projektach. Do takiego filtru przy prostym froncie obudowy najlepiej pasował również 3 rząd filtracji tweetera.
Filtr głośnika "basowego" czyli te dodatkowe 0.5 drogi nie został ustawiony na zbyt niską częstotliwość podziału , z kilku względów. Po pierwsze wystarczy rzucić okiem na pasmo, przy niższym podziale zwyczajnie nastąpiłby efekt wycofania zakresu niskiej średnicy co niekorzystnie wpływa na brzmienie. Po drugie zbyt nisko podział powodowałby problemy w zakresie basu. Przy niskim podziale mielibyśmy do czynienia z bardzo dużą wartością indukcyjności filtru co w połączeniu z pikiem impedancji głośnika, powodowałoby nadmierne uwypuklanie zakresu około 100Hz. Na pomiarach poniżej już widać pewną, nieznaczną tendencję do podniesienia tego zakresu ale dzięki relatywnie niedużej indukcyjności, jej poziom jest jeszcze akceptowalny. Przy więszych wartościach mielibyśmy do czynienia z podbiciem rzędu 2-3dB co niekoniecznie byłoby efektem pożądanym. Niwelacja tego zjawiska wymagałaby dodania obwodu RLC linearyzującego przebieg impedancji głośnika co wiązałoby się ze znacznym zwiększeniem kosztu zwrotnicy.
Lista elementów
L1 0,270mH 0,330Ω dr.0,80mm
L2 1,000mH 0,285Ω dr.1,40mm
L3 0,250mH 0,140Ω dr.1,40mm
L4,L6 0,150mH 0,490Ω dr.0,50mm
L5 3,000mH 0,23Ω dr.1,40mm
C1 5,60µF Jantzen Cross-cap
C2 12,00µF Jantzen Cross-cap
C3 10,00µF Jantzen Cross-cap
C4,C6 3,30µF Jantzen Cross-cap
C5 33,00µF Jantzen Audio Premium ELKO
R1 4,70Ω 5W 5% MOX
R2 0,68Ω 5W 5% MOX
R3,R5 1,00Ω 5W 5% MOX
R4 10,00Ω 5W 5% MOX
Na koniec kilka słów o brzmieniu, te jest zaskakująco dobre. Mimo iż to nie są najdroższe przetworniki z oferty SBA, niewiele ustępują dużo drożnym modelom Satori. Dźwięk jest bardzo lekki, szybki i dokładny. Jest dość dużo powietrza oraz detaliczności. Sama barwa jest bardzo neutralna i to w sumie jest bardzo dobra cecha. Nie ma tu podbarwiania i tworzenia nieprawdziwego, "lepszego" brzmienia. Jest czysto, neutralnie swobodnie. Myślę że największą robotę robią tu aluminiowe SB17. W wysokich tonach czuć lekkie maskowanie detali nieco spokojniejszą, bardziej pastelową grę aniżeli w modelach Satori ale jest to różnica na tyle mała iż całkowicie usprawiedliwiona ponad 3x niższą ceną przetwornika.
Projekt FOX 2.5 można nabyć u nas w formie zestawu DIY, opis, cena i zawartość zestawu na naszej stronie http://yb-audio.pl/diy/ . Cena zestawu to wartość elementów wchodzących w jego skład, nic ponadto. Sam projekt projekt jest darmowy, więc jak ktoś chce to może u nas zamówić, może kupić gdzie indziej. W niedługim czasie powstaną również dedykowane PCB do montażu zwrotnicy, obecne które mam są zbyt nadmiarowe.
Skomentuj