Sa ludzie ktorzy przykladaja glosnik do ucha i pukaja w magnes sluchaja jak membrana zadrzy w rytm czestotliwosci rezonansowej ktora moga na ucho okreslic!
Ogledziny ciezaru membrany i podatnosci zawieszen daja pojecie o parametrze Vas i Fs.
Sztywny glosnik ma wysokie Fs ale niskie Vas i na odwrot. Parametry T-S w pewnym stopniu sie rownowaza i jesli usztywnimy zawieszenie w glosniku to wzrosnie Fs ale spadnie Vas co moze dac teroretycznie taka sama optymalna objetosc obudowy.
Okreslenie Qts na oko jest juz malo mozliwe, duzy magnes daje mozliwosc niskiego Qts ale to nie regula.
Parametry T-S sluza do wyznaczenia zakresu objetosci w ktorych glosnik powinien optymalnie pracowac. Najwazniejszy jest parametr Qtc czyli dobroc glosnika w obudowie zamknietej ktory mowi nam o stosunku cisnienia w punkcie rezonansu do cisnienia referencyjnego czyli z dalszej czesci pasma. Dla obudowy zamknietej jako optimum przyjmuje sie obudowe ktora daje Qtc o wartosc 0,71, dla wartosci 0,5 mamy najlepsze charakterystyki impulsowe ale bardzo malo basu, mala wytrzymalosc mocowa i strasznie duza obudowe. W praktyce zazwyczaj obudowy zamkniete konstruuje sie na zakres Qtc=0,7-1, dopuszcza sie wartosc 1,5 gdzie mamy juz spore podbicie ale bardzo dobra wytrzymalosc mocowa. Dla obudowy b-r (po zatkaniu otworu czy moze przed jego wykonaniem) zakres Qtc powinien wynosic 0,5-0,6 co gwarantuje efektywna prace bass reflexu. Znosne jest jeszcze Qtc=0,7 a absolutne maksimum to 1 i wtedy b-r jest juz bardzo malo efektywny bo ma male cisnienie i promieniuje dosc szeroko podbijajac pasmo powyzej rezonansu. A wiec zeby zaczac symulowac glosnik najpierw powinno sie okreslic wielkosci obudowy dajace Qtc=0,5 do Qtc=1 i bedzie od razu wiadomo czy bedzie to niepraktyczna pralka czy pudelko po papierosach.
Pominelismy tu Fs ktore po wbudowaniu glosnika w obudowe zamienia sie w Fc i przesuwa zawsze w gore tym bardziej im mniejsza bedzie obudowa a wieksze Vas glosnika to samo dzieje sie z parametrem Qts zamieniajacym sie w Qtc ktory tez rosnie.
O tym czy glosnik nadaje (efektywnie) sie do zamknietej czy b-r mowi juz wspolczynnik EBP. Teoretycznie kazdy glosnik moze pracowac w obudowie zamknietej tylko jak wezmiemy scana o ekstremalnie niskim Qts<0,2 to mimo dobrania obudowy do teoretycznie idealnych Qtc=0,71 to basu nie uslyszymy bo Fc bedzie wysokie ale za to obudowa bardzo, bardzo mala. I o tym wlasnie mowi wskaznik EBP.
Idac dalej tym tropem okaze sie ze danej wielkosci glosniki zazwyczaj aplikuje sie w podobnej wielkosci obudowy co ma najwiekszy sens bo tylko porownanie glosnikow w tej samej obudowie moze nam dac pojecie o tym ktory glosnik jest lepszy. Bo kto powie ze glosnik X jest lepszy od glosnika Y bo nizej zagra ale wymaga do tego 3 razy wiekszej obudowy? Cala bitwa jest o to zeby w jak najmniejszej obudowie uzyskac jak najwiecej i jak najnizszego basu ale tu fizyka wszystkich sprowadza na ziemie.
Moj proces projektowy przeprowadzam od konca zeby nie tracic czasu.
Pierwsze to pomiar charakterystyki glosnika w obudowie zamknietej. Daje mi to pojecie o efektywnosci glosnika i pofalowaniu charakterystyki a obserwujac spadek charakterystyki w dol okreslam czestotliwosc graniczna i dobroc Qtc. Jesli opada ona wczesnie ale lagodnie to mamy mala dobroc w okolicy 0,5 i nadzieje dobrej pracy po dodaniu b-r. Jesli jest plaska i rowno opadajaca z nachyleniem 12dB/okt (tyle wynosi opadanie przy obudowie zamknietej) to mamy dobroc ''krytyczna'' czyli ok 0,7, i ostatni przypadek podbicie na charaketrystyce oznacza dobroc zedu 1 albo wiecej. Dokladne okreslenie dobroci nie jest konieczne choc po przeczytaniu z wykresu impedancji rezonansu Fc mozna ja okreslic dokladniej. Dalszy krok to dodanie b-r i zaobserwowanie roznicy miedzy charakterystyka w obudowie zamkniwtej a b-r. Dla malych dobroci b-r powinien dzialac efektywnie i powinien dac sie nastroic nisko aby rozciagnac maksymalnie charakterystyke w dol albo strojac wysoko postawic na duza efektywnosc. Przy glosnikach z wysokim Qts czyli dajacym wysokie Qtc dodanie b-r wiele nie zmienia i nie ma wiekszego znaczenia strojenie niskie czy wysokie. Jesli widac jakis zysk w stosunku do charaketrystyki w obudowie zamknietej to warto dodac b-r choc tylko do halasliwych celow bo pogorsza sie charakterystyki impulsowe. Dosc czesto w takich przypadkach zalecam zatykanie otworu do sluchania muzyki i odtykanie na imprezki.
Nic nie wspomnialem jeszcze o obudowie w ktorej mierze taki glosnik bo jest ona bez wiekszego znaczenia tak jak obudowa testowa do pomiarow T-S. Wazne zeby wiedziec ze jak mamy za duze Qtc to obudowa jest za mala ale moze sie okazac ze wieksza bylaby nierozsadna. Takie obudowy proponuja czasem symulatory bo staraja sie wyznaczyc wielkosc tak aby osiagnac Qtc=0,7 dla zamknietej i 0,5-0,6 dla b-r co przy glosniku z duzym Qts czy Vas daje nieakceptowalne praktycznie wartosci. Dobry symulator pyta jeszcze o model strojenia (wybor). W zawodowe wpisuje sie parametrycznie przebieg oczekiwanej charakterystyki.
Cala zabawa z pomiarami i T-S nadal nie wiele nam powie o brzmieniu glosnika i tu ludzkie ucho jest wyrocznia. Zazwyczaj pomiarowo lepiej wypadaja glosniki w wiekszych obudowach ale odsluchowo moga miec bas malo dynamiczny i slabo zaznaczony, wtedy zmniejsza sie obudowe do uzyskania odpowiedniego brzmienia basu mimo ze pomiarowo jest ''gozej''.
Jest jeszcze wiele niuansow zagadnienia i interpretacji wynikow pomiarowych, symulator to poczatek dajacy tylko kierunek a na koncu i tak wkracza ucho ludzkie. Zawodowiec przez swoje doswiadczenie brnie do celu znacznie prosciej i szybciej.