Transformator - jak go poprawnie podłączyć? Dla przykładu trafo 2x 13V (w wzmacniaczach oczywiście występuje dużo wyższe napięcie, ale takie 2x 13V możemy znaleźć przy zasilaniu preampu). W przypadku zasilania wzmacniaczy, preampów, buforów czy filtrów analogowych, gdzie występują wzmacniacze operacyjne będziemy potrzebować zasilania symetrycznego. Czyli
+,
GND,
-.
4 sytuacje, na które trzeba zwrócić uwagę, zasilanie na PCB wykonane na pojedynczym mostku prostowniczym:
a) złączka na PCB jest 3pinowa, opisana jako 1.AC-2.GND-3.AC, trafo mamy 2x 13V, wyprowadzenia jako 13-0; 13-0 (4 żyły, 2 żyły koloru np. czerwonego (jedno uzwojenie) oraz 2 żyły koloru np. brązowego (drugie uzwojenie)
łączymy tak uzwojenia, żeby uzyskać między 1.AC a 2.GND
13V, oraz między 2.GND a 3.AC
13V, oraz
najważniejsze między 1.AC a 3.AC
26V (dwukrotność pojedynczego napięcia)
b) złączka na PCB jest 3pinowa, opisana jako 1.AC-2.GND-3.AC, trafo mamy 2x 13V, wyprowadzenia jako 13-0-13 (3 żyły, 2 powinny być tego samego koloru (oznaczają AC) oraz trzecia żyła oznaczająca GND (0)
c) złączka na PCB jest 4pinowa, opisana jako 1.AC-2.GND-3.GND-4.AC, trafo mamy 2x 13V, wyprowadzenia jako 13-0; 13-0 (4 żyły, 2 żyły koloru np. czerwonego (jedno uzwojenie) oraz 2 żyły koloru np. brązowego (drugie uzwojenie)
łączymy tak uzwojenia, żeby uzyskać między 1.AC a 2.GND
13V, oraz z między 2.GND a 3.AC
13V, oraz
najważniejsze między 1.AC a 3.AC
26V (dwukrotność pojedynczego napięcia)
d) złączka na PCB jest 4pinowa, opisana jako 1.AC-2.GND-3.GND-4.AC, trafo mamy 2x 13V, wyprowadzenia jako 13-0-13 (3 żyły, 2 powinny być tego samego koloru (oznaczają AC) oraz trzecia żyła oznaczająca GND (0)
w tym przypadku nie ma znaczenia czy podłączymy GND (pomarańczową żyłę) do pinu GND z lewej czy prawej strony. Są one zmostkowane (połączone ścieżką)
Identyfikacja uzwojeń. Zanim podłączymy transformator do odbiornika (wzmacniacza/przedwzmacniacza). Wszystko ładnie pięknie jeśli trafo mamy z 3 żyłami (2x AC, 1x GND), ale problem pojawia się jeśli mamy trafo z 4 żyłami (każde uzwojenie osobno) i musimy odpowiednio znaleźć początek i koniec uzwojenia (pierwszego i drugiego), żeby uzyskać dwukrotność pojedynczego napięcia na pinach AC. W zależności od wykonania transformatora, producenta, uzwojenia wychodzą po kolei czyli np 2x brązowy, 2x czerwony, innym razem będzie miks, np 1x brązowy, 2x czerwony, 1x brązowy - co by sugerowało, że 2x czerwony to GND, a brązowe "po bokach" to AC. Innym razem producent zaznaczy początki uzwojeń. Mimo wszystko warto sprawdzić napięcia przed podłączeniem do docelowego urządzenia.
UWAGA - nie zwierać czasem tych samych kolorów (uzwojeń)!!!
1) Przygotowujemy sobie kostkę elektryczną - pomarańczowe/białe, bez znaczenia. Ucinamy sobie 4 piny.
2) Podłączamy uzwojenia do kostki (kolorami obok siebie, np 2x czerwony, 2x brązowy, interesują nas uzwojenia te, które będziemy używać do zasilania)
3) Wstawiamy zworkę między środkowymi pinami czyli 1x czerwony, 1x brązowy:
4) Załączamy zasilanie
5) Ustawiamy miernik na pomiar napięcia AC
6) Sprawdzamy sondami, czy między 1 pinem a 2(i 3, 2 i 3 mamy zwarte, jest to nasze "GND", 0) mamy 13V:
7) Sprawdzamy czy między 2 i 4 pinem mamy 13V, jeśli mamy to połowa sukcesu:
8) Sprawdzamy czy między 1 a 4 pinem (nasze AC) mamy dwukrotność napięcia czyli 26V:
jak widać - mamy 0V, czyli
źle
9) Wyłączamy zasilanie, przepinamy 2 żyły trafa między sobą, zamieniamy 3 z 4:
10) Włączamy zasilanie, sprawdzamy ponownie czy między 1 a 4 pinem, mamy dwukrotność napięcia czyli 26V:
jak widać - jest dwukrotność (trafo podaje jak widać 2x 14,7 = 29,4V)
tak przygotowane uzwojenia możemy bezpiecznie podłączyć do odbiornika.
Dodatkowo - sytuacja gdzie mamy podwójny mostek prostowniczy, czyli każde z dwóch uzwojeń ma swój "dedykowany" mostek prostowniczy, gdzie złączki są 2 pinowe (AC-AC). Stosowane rzadko, ale należy wiedzieć jak to podłączyć:
a) jak należy podłączyć:
osobne uzwojenia na każdy mostek prostowniczy
b)
JAK NIE ROBIĆ!!!
nie dublujemy sobie tych samych uzwojeń.
Powyższy opis zrobiłem na podstawie transformatora toroidalnego, ale dotyczy to każdego typu, czy EI, czy zalewane lutowane do PCB. Jeśli korzystamy z PCB i potrzebujemy 2 osobne uzwojenia to w zależności jak kto zaprojektował PCB to są 2 przypadki:
- połączenie AC-GND-AC, czyli uzwojenia połączone,
- połączenie AC-AC, AC-AC , czyli uzwojenia nie są połączone
jeśli potrzebujemy osobnych uzwojeń, a mamy PCB transformatora skonfigurowane jako AC-GND-AC to należy rozdzielić uzwojenia.
i na koniec
bonus, źle podpięte uzwojenia (4 żyły) do zasilacza do przedwzmacniacza, gdzie opis jest AC-GND-GND-AC, miedzy AC-GND napięcie było ok, diody od dodatniej linii oraz ujemnej świeciły, ale miedzy AC-AC było... oczywiście 0V.
Efekt:
oczywiście w głośniku było słychać i buczenie i "pierdzenie" - dosłownie
po poprawnym podłączeniu:
efekt - cisza w głośniku
